بی بی منّجمه؛ اخترشناسِ ستاره خوان - بلاگ پو

740 سال پیش در چنین روزی بی بی منّجمه سمنانی نیشابوری در قونیه درگذشت. در روزگار او از همه اخترشناسان انتظار پیش گویی می رفت. بی بی منجمه سمنانی در سال 559 در نیشابور زاده شد.

پدرش رئیس پیروان مذهب شافعی و مادرش از یک خانواده سرشناس باورمند بود. کودک بود که پدرش او را با مفاهیم نخستین اجرام آسمانی آشنا کرد و افزون بر تنجیم (پیش گویی از راه ستاره بینی)، زایچه گیری (کار با جدول های صور فلکی) را به او آموخت.

از زندگی خصوصی او مطلعی درستی در دست نیست به ویژه که در بسیاری از کتاب های تاریخی زندگی و کارهایش را با بیجه منجمه، سراینده سده نهم درآمیخته و شعر هایی را که به ستارگان مربوط می شوند به او نسبت داده اند:

کوکب بختم که بود از وی منور آسمان

بنگر ای مه کز فراقت در زمین است این زمان

او به به پشتوانه مهارتش در اخترشناسی و ستاره بینی، پایگاه و صندلی بلندی در دربار جلال الدین خوارزمشاه و علاالدین کی قباد یافت و این دو پادشاه برای لشکرکشی هایشان از او مشورت می گرفتند و گاه او را همراه سپاه می بردند و او در کارزار خوارزمشاهیان علیه مغولان پا به پای سپاه جنگید.

از آنجا که توصیه هایش را همسنگ و همپای قضا و قدر می انگاشتند، به بی بی منجمه مشهور شد.

همسرش از بلندآوازگان گرگان بود و همپای او در دربار فرمانداران محل، فرمانروایی می کرد، ولی آوازه بی بی منجمه از او بلندتر بود تا آنجا که پسر آن دو امیر ناصرالدین را که از تاریخ نویسان سده هفتم است و تاریخ دوره سلجوقی و شرحی از مادرش را نوشته، ابن بی بی می خواندند.

طرحی از بی بی منجمه در دوران سلجوقی

امیر ناصرالدین می نویسد که توانمندی بی بی منجمه در اخترشناسی و ستاره بینی، حسادت درباریان خوارزمشاهی را برانگیخت به ویژه پس از آن که جلال الدین خوارزمشاه را از حیله برادرش در جنگ مطلع کرد. با شکست خوارزمشاهیان از لشکر مغولان او نیز در خطر افتاد و زادگاهش را ترک کرد.

28 ساله بود که به شام رفت و پس از دو سال که آوازه بلندش به دربار ها پیچید، ملک اشرف ایوبی و سپس سلطان سلجوقی در قونیه او را نزد خود خواندند. هنگامی که پیروز کارزار میان شامیان و سلجوقیان قونیه را به درستی پیشگویی کرد، در دربار قونیه ارج و قرب یافت و خلعت سلطانی و مقام دارالانشا گرفت و به همسرش هم لقب ترجمان دادند.

بی بی منجمه در 70 سالگی در قونیه ترکیه کنونی درگذشت.

منبع: دویچه وله

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

cruisero.ir: کشتی کروز: سفری لوکس و در عین حال مقرون به صرفه به اقیانوس ها